Elk jaar komt Schindler's List (1993) onvermijdelijk voorbij. Het hoort bij de tijd van de Bevrijding net als Lord of the Rings bij Kerst en The Passion of the Christ bij Pasen horen. Maar dit jaar is er een extra reden om extra aandacht te geven aan Oskar Schindler. Het is namelijk 100 jaar geleden dat de oorlogsheld werd geboren. In Duitsland wordt ter ere van zijn verjaardag een speciale postzegel uitgegeven, terwijl de Tsjechische geboorteplaats van Schindler een grote tentoonstelling wijdt aan hem. Trouwens, als je dit artikel leest, blijkt dat niet iedereen het eens is met de heldenstatus van fabrikant Schindler. Voor wie bovengemiddeld geïnteresseerd is in Schindler en zijn joden, kan vanaf deze week gaan kijken in de oorlogsarchieven in Duitsland, die voor het eerst sinds het eind van de oorlog voor het publiek zijn geopend. Steven Spielberg helpt je met zijn film al een beetje op weg. Schindler's List was de meest spraakmakende en beste film van 1993 en haalde maar liefst zeven Oscars
binnen. De discussie kan gevoerd worden of de film de Tweede
Wereldoorlog of een Hollywood-versie van deze oorlog weergeeft, maar
feit blijft dat een hoop mensen aangedaan waren door de film en dan doe
je het niet slecht. Het verhaal van Schindler's List gaat over Oskar
Schindler (Liam Neeson). Aan het begin van de oorlog denkt hij alleen
aan geld, maar langzaamaan begint hij de gruwelen van deze oorlog in te
zien en begrijpt dat ook hij iets moet doen om het tegen te houden.
Schindler besluit zijn fabriek te gebruiken om joden van de gaskamers
te redden. Schindler's List is bijna helemaal in zwart-wit, de enige
kleuren zijn te zien tijdens de opening en het einde en in de film een
rode jas en wat kaarsvlammen. Schindler's List komt om 20:30 op Net 5.
Categorie: "Oorlog"
Geschikt: Full Metal Jacket
Stanley
Kubrick laat in het eerste deel van Full Metal Jacket (1987), waar
nieuwe soldaten in een trainingskamp opgeleid worden om te vechten in
Vietnam, zien hoe een oorlogsfilm interessant is te maken. Niet het geëikte groep mannen wordt de jungle in gestuurd, waarna ze samen vechten om te overleven. Het tweede
deel van de filmvalt dan weer tegen, maar goed, probeer zelf eens een hele, in de
zin van het geheel, goede film te maken, valt niet mee hoor. Het
gedeelte in het opleidingskamp was in de tijd dat Full Metal in de
bioscopen kwam, nog niet vaak, naar mijn weten helemaal niet, vertoond.
De periode vóór de oorlog, het psychologische aspect, de ‘mind-games’
die gespeeld worden en de hierarchie in een groep soldaten was tevoren nog nooit in beeld
gebracht. Het is vrij schokkend om te zien hoe jongetjes die liever de stoere man in het getto uit willen hangen, klaar worden gestoomd om te vechten in een echte oorlog. Geniale
rol van Roland Lee Ermey trouwens, een vaste acteur in oorlogsfilms,
die Gunnery Sergeant Hartman, de schreeuwende leider van de bende,
speelt. Full Metal Jacket komt om 23:20 op SBS6. →
USA en Cuba in de aanval
Kijken naar Thirteen Days is een Discovery Channel ervaring. De film geeft je in een kleine tweeëneenhalf uur een samenvatting van de Cubacrisis. En dat is zeer nuttig, want ik ben zelf van de leeftijd dat ik deze padstelling tussen Cuba, Rusland en the US of A niet heb meegemaakt, terwijl ik er wel van gehoord heb. De spanning over een nucleaire oorlog was in die tijd duidelijk om te snijden! In Thirteen Days (2000) worden je de oren van het hoofd gepraat. Blablablabla. Een aantal kleine actiescènes is alles wat de kijker voorgeschoteld krijgt. Maar toch zijn die gesprekken erg boeiend. Even een korte samenvatting van het verhaal. In 1962 komt een spionagevliegtuig erachter dat er raketten op Cuba aanwezig zijn. John F. Kennedy, president van Amerika, wordt onder druk gezet om Cuba binnen te vallen. Hij wil echter geen nucleaire oorlog ontketenen. Dertien dagen wordt er overlegd wat te doen, terwijl de hele wereld al van het ergste uitgaat. Kennedy kiest ervoor om Cuba aan banden te leggen, maar dat pikken de Russen weer niet. Hoewel we al een groot deel van het verhaal weten, is het toch fantastisch om te zien, te voelen en te horen hoe het geweest moet zijn om in zo´n onzekere tijd te hebben geleefd. Thirteen Days komt om 20:30 op RTL7. →
De Indianen houden toch wel van Amerika
Pattriotisme is een woord dat hand in hand gaat met Amerikaanse oorlogsfilms. Waarom wordt de Amerikaanse heldenrol toch elke keer zo door je strot geduwd? Ik kan me niet voorstellen dat Amerikanen nou zitten te wachten op elke keer dezelfde wapperende Amerikaanse vlag, de zinsnede ´voor mijn vaderland´en stompzinnige tegenstanders. Sinds Irak weten we allemaal wel beter. Toch blijven dit soort films de bioscopen ingesmeten worden, Pearl Harbour, We Were Soldiers en later ook Windtalkers (2002), het absolute dieptepunt in deze trieste reeks.Windtalkers gaat over een groep Navajo-sodaten die ingezet werden in de oorlog met Japan om berichten door te geven. De Japanners konden de vreemde taal niet verstaan waardoor de Amerikanen hun geheimpjes voor zichzelf konden houden. Prima uitgangspunt voor een film, kijk hoe zo'n Navajo-indiaan de oorlog volhoudt en hoe zijn cultuur, vernietigd door de Amerikanen, wordt omarmd door andere soldaten. In plaats van een blik in een andere cultuur, of zelfs een kleine uitleg over de Windtalkers, draait heel deze film om de jonge (?) soldaat Joe Enders (Nicolas Cage). Hij wordt ingezet als bodyguard om de belangrijke Navajo-soldaat te beschermen. Wat volgt zijn Amerikaanse vlaggen, een groep racisten en een indiaan die zegt dat Amerika zijn vaderland is, what's new? RTL 7 zendt Windtalkers om 22:30 uit.
De laatste gevechten van WOII
De keren dat het Nederlandse landschap het decor is van een film zijn
op één hand te tellen. Ocean's Twelve speelde zich voor een gedeelte in
Amsterdam af, net zoals een James Bond-film. In A Bridge Too Far
(1977) is ons kleine landje het middelpunt van een gevecht tussen
Duitsers en geallieerden tijdens WOII. Voor mij doet deze film meer
jaren zestig dan zeventig aan. In een tijd dat er films uitkwamen als Apocalypse Now en The Deerhunter komt A
Bridge Too Far erg gezapig over. Een goede film dat wel, maar dat extra
element wat deze andere films wel hebben, heeft A Bridge Too Far niet.
Grote namen komen er over ons scherm gemarcheerd terwijl de slag bij
Arnhem wordt nagespeeld. James Caan, Dirk Bogarde, Michael Caine, Sean
Connery, Gene Hackman, Laurence Olivier, enzovoorts enzovoorts. De brug
bij Arnhem is een sleutelpositie om de oorlog te kunnen beëindigen.
Duizenden geallieerden worden bij dit punt gedropt om de laatste aanval
uit te voeren. De film is trouwens niet bij Arnhem, maar bij Deventer
opgenomen, dat je het maar even weet. A Bridge Too Far komt om 20:30 op RTL7.
Zonderlinge strijders in The Guns of Navarone
Het begin van de jaren zestig was een goede tijd voor oorlogsfilms.
Iedereen kon zich de Tweede Wereldoorlog nog goed herinneren, maar het
grootste emotionele leed was al verdrongen. Amerikaanse studio's waren
dan ook bereid om veel geld uit te geven aan WOII-avonturen. In 1962
werd The Longest Day uitgebracht, een jaar later The Great Escape.
Vanavond wordt een andere grote oorlogsfilm uit 1961 uitgezonden, The
Guns of Navarone. Met een sterrencast als Gregory Peck, David Niven en Anthony ´Zorba´ Quinn kan er
eigenlijk al niets meer fout gaan. De Duitsers
bezetten een Grieks eiland waar ze twee enorme kanonnen op gebouwd
hebben. Daardoor kunnen zo'n 2000 Britse soldaten niet weg van een
nabijgelegen eiland. Alles is al geprobeerd, en de laatste oplossing is
om een team naar de kanonnen te sturen om ze op te blazen met dynamiet.
Het team bestaat uit zonderlingen die tussen de actie door nog tijd
vinden over de zin en onzin van een oorlog. Ja, het is erg filosofisch
allemaal. The Guns of Navarone is een klassieker, geheel waar, maar
toch moet ik bekennen dat zo nu en dan de verveling bij me toesloeg.
Laat dat je niet weerheden om vanavond deze prima oorlogsfilm te gaan
kijken. The Guns of Navarone wordt om 20:30 uitgezonden op RTL 7. →
Vechten voor onze vrijheid in The Longest Day
De natte droom van George W. Bush is dat de hele wereld Engels zou
spreken, het liefst nog met zo'n zuidelijk Redneck-accent. Een gedeelte
van die droom komt regelmatig uit wanneer George met een bak chips en
een Budweiser op de bank een oorlogsfilm zit te kijken. Want zoals
bekend spreekt iedereen ineens Engels, vaak wel met een accent, maar
het begin is gemaakt. Een Duitser? Ja, die spreekt Engels natuurlijk.
Een Fransman? Da's duidelijk, daar spreken ze Engels. Er lijkt de
laatste tijd een kleine kentering te zien in deze trend, maar de eerste
oorlogsfilm die voor authenticiteit koos was The Longest Day (1962). In The Longest Day praten Duitsers Duits, praten Fransen Frans en praten Amerikanen…Engels,
maar dat is niet erg. Daarnaast werden voor de film drie in plaats van
de gebruikelijke eenzame regisseur aangesteld. Eén regisseur om het
Franse deel te filmen, een ander voor het Duitse en weer een ander voor
het Amerikaanse. Kijk, dat is nog eens goed nadenken. The Longest Day
gaat over D-Day, de invasie van de geallieerden op de stranden van
Normandië. Op deze belangrijke dag volgen we niet alleen de Amerikaanse
mannen, maar ook de Fransen, de Franse bevolking en de Duitsers. Wat
volgt is een adembenemende film die uur na uur volgt wat er aan de
Franse kust gebeurt. Met recht een oorlogsklassieker, niet in de laatste plaats omdat er
grote namen als Henry Fonda, John Wayne, Robert Mitchum en een jonge
Sean Connery meespelen. The Longest Day komt om 20:30 op RTL7. →
The first casualty of war is innocence
Platoon (1986) is een fictieve Vietnam-oorlogsfilms met een
non-fictie randje. Regisseur Oliver Stone is namelijk zelf als soldaat
in Vietnam geweest en dat maakt het aannemelijk dat een veel van zijn
ervaringen in deze film verwerkt zijn. Voor de kijker maakt dat het
zien van Platoon extra intens. Stoone heeft deze hel echt meegemaakt. Want de klassieker Platoon schets niets minder dan een hel
op aarde waar de Amerikaanse soldaten proberen te overleven. Platoon gaat niet in op het politieke aspect van de oorlog in Vietnam, ook het
psychologische komt veel minder naar naar voren dan in een film als
bijvoorbeeld Apocalypse Now. Het is simpel. Deze Amerikanen moeten
overleven. We zien soldaat Chris Taylor, uitstekend gespeeld door
Charlie Sheen, die ervoor gekozen heeft om in het leger te gaan. Hij is
vrijwillig in het leger gegaan. Eenmaal daar ziet hij wat de oorlog met
de soldaten doet. Het is de hitte, de vochtigheid, de onzichtbare
vijand, die de mannen op het randje van krankzinnigheid drijft. Twee
veteranen in het stel zijn sergeant Barnes (Tom Berenger), de slechte,
en sergeant Elias (Willem Dafoe), de goede. Vooral die twee laten zien
welke kant een oorlog een mens op kan drijven. Platoon is een
klassieker omdat het de oorlog op een rauwe, pure manier toont. Geen
romantiek, maar een grote desillusie die voor de kijker twee uur lang
duurt. Een aantal klassieke scènes, waaronder Dafoe die met zijn handen
in de lucht uit het bos komt rennen, helpen ook mee aan die
klassieker-status. Platoon komt om 23:05 op Veronica. →
Mark Wahlberg neemt break van acteren
Wie Mark Wahlberg de komende tijd in een film wil zien, zal een dvd'tje moeten opzetten. De acteur kiest namelijk voor zijn familie en niet voor het grote geld. Familieman Wahlberg heeft twee kinderen, een lieve vrouw en wil zich daar meer op concentreren, aldus onder meer Fametastic. Wahlberg: “I’ve been really focused on me for quite sometime [but my children] are definitely the priority now. I figure I got a few more years to work really hard and then, you
know, if I can make a movie every year and a half or something then
that would be nice. I don’t want to work forever.” Fair enough, Mark. Vanavond kunnen we hem nog eens bekijken in Three Kings (1999). →
Op de BBC vliegen de kogels om je oren
De documentaire-serie British Film Forever over de Britse filmgeschiedenis heb ik al meerdere malen aangprezen. Vanavond is het de beurt aan het vijfde deel, van de zeven. De titel van deze week is Bullets, Bombs and Bridges en dan weet je al waar het over gaat: de oorlogsfilm. En die Britten kunnen er wat van. Dan bedoel ik niet alleen oorlog voeren, maar daar ook een prima film van maken. Oudere films als Dam Busters, In Which We Serve en The Colditz Story komen aan bod. Maar ook het meer recente United 93, een film van Britse makelij over de gebeurtenissen rond 11 september. Zoals elke week wordt de avond afgesloten met een voorbeeld. Deze keer is die eer weggelegd voor Enigma (2001), over het ontcijferen van de mysterieuze Enigma-machine. Dat is dus niet de oude film uit 1982, maar de Enigma uit 2001, waar eerlijk gezegd niet veel plezier aan is te beleven. Waarom de BBC juist deze film heeft uitgekozen is me een klein raadsel. British Film Forever komt om 22:00 op BBC 2, Enigma volgt om 23:35. →